Niepożądane objawy poszczepienne:
Szczepionki niezwykle rzadko powodują działanie niepożądane. Wyróżniamy kilka typów skutków ubocznych szczepień:
1. Reakcje miejscowe, natychmiastowe (ból) lub długotrwałe (zmiany skórne), zapalenie węzłów chłonnych, które może wystąpić po szczepionce przeciw gruźlicy (BCG).
2. Reakcje ogólne: gorączka i ból głowy, które występują zazwyczaj po szczepionce przeciwko durowi brzusznemu, mogą również pojawić się na skutek szczepienia przeciwko krztuśćcowi i śwince.
3. Zaburzenia neurologiczne, które zwykle trudno odróżnić od objawów choroby pojawiającej się niezależnie od szczepienia. Neurologiczne skutki uboczne szczepień to m.in.:
konwulsje spowodowane przez bardzo wysoką gorączkę;
długotrwałe wycie i krzyki, które mogą pojawić się u niemowlaków między 3. a 6. miesiącem życia po 6 do 12 godzin od pierwszego zastrzyku szczepienia na krztusiec;
encefalopatia lub zapalenie mózgu to możliwe skutki uboczne szczepienia przeciwko krztuścowi lub odrze.
inne możliwe objawy to neuropatie, paraliże twarzy, zapalenie nerwu wzrokowego i Zespół Guillaina-Barrégo, których przypadki zostały zanotowane po szczepieniu na zapalenie wątroby typu B. Jednak nie jest do końca jasny związek między tymi objawami a szczepieniem.
4. Inne poważne skutki uboczne szczepień to:
szok anafilaktyczny (poważna reakcja alergiczna występująca w ciągu 15 minut od szczepienia), szok opóźniony (ryzyko śmierci łóżeczkowej);
objawy pojawiające się od razu po szczepieniu lub po dłuższym czasie: choroby autoimmunologiczne (cukrzyca, toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów itd.), choroby nowotworowe itd.
W odniesieniu do poszczególnych rodzajów szczepionek można mówić o następujących niepożądanych objawów poszczepiennych:
po szczepieniu przeciw różyczce – przewlekłe zapalenie stawów,
po szczepieniu przeciw odrze – plamica małopłytkowa,
po szczepieniu przeciw krztuścowi i odrze – zapalenie mózgu,
po szczepieniu przeciw krztuścowi – objawy neurologiczne,
po szczepieniu doustnym przeciw polio – poszczepienne porażenne poliomyelitis,
po każdym szczepieniu – wstrząs anafilaktyczny.
Występują bardzo rzadko i mogą być spowodowane:
szczepieniem podskórnym zamiast śródskórnym – nieprawidłowe wykonanie szczepionki może spowodować powstanie głębokich nacieków, ropni i owrzodzeń,
zastosowanie szczepionek, które są przeterminowane lub źle przechowywane,
patologiczna reakcja ustroju na prawidłowo podaną szczepionkę: wstrząs anafilaktyczny, zapalenie mózgu, przewlekłe zapalenie stawów, itd.
Szczepienie ochronne zawsze wiąże się z ryzykiem pojawienia się powikłań poszczepiennych. Te jednak są stosunkowo niegroźne w porównaniu z ryzykiem zachorowania na chorobę, przeciw której było szczepienie. Dlatego warto szczepić siebie i swoją rodzinę. Najgroźniejsze są poszczepienne powikłania w obrębie układu nerwowego.
